Het IPCC waarschuwt nog één keer, kopt Trouw vandaag: “Alleen met ‘snelle, verreikende en nimmer vertoonde veranderingen op alle niveaus van de samenleving ‘ is het mogelijk de opwarming van de aarde tot anderhalve graad te beperken.” Doen we dat niet, dan verlangen we straks terug naar de droogtes, orkanen, natuurbranden en zeespiegelstijging van het kaliber dat nu al vrijwel dagelijks het nieuws haalt. We ain’t seen nothing yet.
Goed en belangrijk dat de IPCC nog een keer de vinger heft, met een nog dringender boodschap dan in hun eerdere rapporten. Maar ik moet denken aan de moeder die ik ooit bij de Hema tegen haar strontvervelende zoontje hoorde zeggen: ‘Skipio, als je nou nog één keer met je handjes aan de spulletjes zit, dan gaan we deze keer echt naar buiten.’ ‘Maar ik wil deze, mama, ik moet deze. En die ook.’
Mama Aarde waarschuwde ons óók al veel eerder en vaker, zoals de Club van Rome al in 1972 vaststelde in Limits to Growth. Een kleine linkse elite krabde zich daarop nadenkend op het hoofd. Toen Gro Harlem Brundtland in 1987 deze waarschuwing nog eens herhaalde in Our Common Future, begonnen iets meer mensen onrustig op hun stoel te schuiven. Al Gore pakte het wat minder wetenschappelijk-beleefd aan en gooide in 2006 het shockeffect erin, met zijn film An Inconvenient Truth. Het dak ging eraf: waar haalde de man het lef vandaan om ons met zulke horrorbeelden om de oren te slaan? Daar moest wel een hoop overdrijving bij zitten. En hetzelfde IPCC riep in 2007 óók al luid en duidelijk dat we de verkeerde kant op gaan met z’n allen. Men maakte zich in Nederland vervolgens vooral grote zorgen over een vijftal feitelijke onjuistheden die bij de eindredactie van het honderden pagina’s tellende cumulatieve onderzoek door de eindredactie waren geglipt.
Overdreven
Tuurlijk, ik overdrijf en generaliseer. Het milieu- en klimaatbewustzijn is wel degelijk gegroeid en doet dat godzijdank steeds sneller. Er zijn hoopgevende technologische ontwikkelingen en er zijn visies en stappenplannen geschreven die kunnen leiden tot het afwenden van het klimaatgevaar. Maar alle inspanningen, discussies, en het klimaatakkoord van Parijs ten spijt, is de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen per saldo gestaag doorgegroeid. Sinds 1990 is de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen niet gedaald, zoals we ons al jaren heilig voornemen, maar gestegen tot 60 procent boven dit algemeen gehanteerde ijkpunt, lees ik in hetzelfde artikel in Trouw. Over de hele wereld zijn de economieën nog altijd gericht op groei als hoogste goed. Eisen ‘opkomende landen’ eenzelfde welvaart op als ‘de rijke landen’. Vliegen we vrolijk in de rondte om alles uit het leven te halen, eten we globaal gezien steeds meer vlees en kiezen we Trump als president. Nou ja, hullie doen dat, die foute Amerikanen.
Het IPCC waarschuwt ons. We knikken ernstig, buigen berouwvol het hoofd en gaan verder waar we gebleven waren. Boeken nog een reisje, snijden nog een biefstuk, shoppen lekker nog wat door. ‘Eh! Láátste keer!’, horen we nog. Jaja, dat zei mama al zo vaak. Gebeurde nooit wat.
De Grote Verstoring
Maar inmiddels beginnen we tikken op onze vingers te incasseren. We hadden de warmste zomer ooit (‘Lekker hoor’). Megabosbranden (‘What’s new?’). Alarmerende cijfers over koraalriffen, visstanden en insectensterfte (Vooral een tegenvaller voor visliefhebbers, snorkelaars en moestuinmama’s).
Zou Paul Gilding toch gelijk gaan krijgen? Hij schreef in 2011 het boek The Great Disruption (fraai vertaald als Helden uit Noodzaak), waarin hij fijntjes schetst hoe wij, de mensen, hardnekkig op de oude voet blijven doorgaan en vervolgens door de natuur zelf tot een meer hanteerbare bevolkingsgrootte zullen worden teruggebracht. Denk 3 miljard onderaan de streep, zoiets. Dat is even doorbijten en dat doet zeer, maar dan komt dan toch echt die vermaarde globale samenwerking tot stand die blijkbaar alleen door oorlogen en andere rampen kan worden gesmeed. De rest van de mensheid bouwt vervolgens een ecologisch paradijs op het resterende, uitgeputte aardoppervlak. Laten we hopen dat Gildings visioen niet bewaarheid wordt. Van zijn eerste voorspelling, dat we in 2018 een kritieke drempel passeren die ons dwingt om eindelijk in beweging te komen, zullen we waarschijnlijk pas later kunnen vaststellen of deze wel of niet is uitgekomen.
Maar naast het stuk over de waarschuwing van het IPCC staat een analyse afgedrukt van de kosten van ‘abrupte klimaatmaatregelen’ voor de financiële sector. Een snelle doorbraak van schone technologie plus een realistischer beprijzing van CO2 uitstoot zou 159 miljard kosten. Niks doen kost slechts 98 miljard euro. Dat zal de haastige spoed richting krachtige oplossingen niet vergroten. En oh ja, bij de optie ‘niks doen’ zijn de gevolgen van de opwarming van de aarde zelf dan niet doorberekend. Nou ja, detail…
Mooi, Annelies! We hebben nogal wat missie “in common”, zie ik in je blogs. Doe je nóg een zoen voor buuf Marijke? En laten we eens verzinnen hoe we kunnen samenwerken als versterker en boxen.. 🙂
Zal ik doen, Tom. En een mooi plan om eens te overleggen hoe wij elkaar verder kunnen helpen in onze ‘missie’. Heel graag!