Kai Lehmann via Flickr
Soms kan een krantenbericht je wereldbeeld doen kantelen. Zou je mij gisteren gevraagd hebben hoeveel bomen per wereldburger er nog overeind staan, dan zou ik waarschijnlijk geantwoord hebben: ‘Zevenentwintig’. Daarbij de Veluwe, Duitsland en het restje Amazonewoud bij elkaar optellend en delend door zeven miljard. Zou je het vragen aan een Canadees, dan zou hij, om zich heen kijkend, misschien zeggen: ’Vijftienduizend’. Een Arabier zou antwoorden: ‘Nul komma vijf’. Wat blijkt? Het zijn er vierhonderd per persoon. Vierhonderd!
Op de hele aarde staan nog pak ’m beet drie biljoen bomen, hebben wetenschappers becijferd op basis van tellingen en satellietfoto’s. Trouwredacteur Joep Engels legt gelukkig uit dat dat een drie met twaalf nullen is, want zo’n getal is eigenlijk niet te vatten. Je voelt je rijk als je zoiets leest! Maar er zijn nog meer verrassende meevallers: in Nederland staan nog ruim driehonderdmiljoen bomen: toch ook nog acht nullen! Maar liefst twintig per Nederlander; negenduizend per vierkante kilometer. Die staan er niet op de vierkante kilometer die ik bewoon, zoveel is zeker. Het is ook moeilijk te geloven.
Een paar weken geleden nog, reed ons gezin via Duitsland terug naar Nederland, na een boomrijke zomervakantie in gebieden als de Vogezen, Unterengadin en Noord-Italië. De snelweg werd vrijwel permanent omzoomd door bomen. Kilometers rustgevend groen langs de hectische streep grijs, waarop aan de linkerkant regelmatig een zuigende werking uitging van een voorbijrazende auto uit een andere prijsklasse dan de onze. Knap hoor, dat die wetenschappers dat groen allemaal hebben kunnen kwantificeren. Maar op het moment dat je de Nederlandse grens passeert, houdt het abrupt op. Weg bomenpracht. Weilanden zie je hier, rond Arnhem gelukkig nog met koeien erin. Industrieterreinen, wenkende mcDonalds-palen, schreeuwende Shell bezinestations. Die 300.000.000 bomen moeten dan wel grotendeels op de Veluwe staan, samengepakt als koningspinguins in een onmetelijk witte vlakte.
Kortom: vierhonderd bomen per wereldburger was voor mij onmiskenbaar een opluchting na het filmpje dat al jaren in mijn geheugen staat gegrift:
Is dit dan niet waar? Ja hoor. De wetenschappers uit het krantenbericht hebben ook slecht nieuws: zij schatten dat er jaarlijks vijftien miljard bomen worden gekapt of in brand gestoken. Sinds de mens ten tonele verscheen, is bijna de helft van de bomen op aarde verdwenen. Bijna drie biljoen bomen hebben we dus al versleten, met z’n allen. Wederom onvoorstelbaar veel, maar eerlijk gezegd dacht ik dat we al met een hoger percentage korte metten hadden gemaakt. Er wordt in elk geval hard aan gewerkt.
Misschien zouden deze wetenschappers de vinger aan de pols moeten blijven houden, door steeds opnieuw bekend te maken hoe we er voor staan: nu hebben we allemaal nog maar 398 bomen per persoon,…382,… 369. Wanneer iedereen weet hoeveel bomen zich tot hem of haar verhouden, vergroot dat het gevoel van medeverantwoordelijkheid: blijf verdorie van mijn bomen af! Ik zie het helemaal voor me: een digitaal bord op het prominentste gebouw in elke stad, met de live weergave van het aantal bomen dat we per persoon nog over hebben. Zet daar dan ook meteen bij hoeveel kubieke meters afval we per persoon per jaar produceren; hoeveel liters water we verbruiken, hoeveel CO2 we uitstoten. Als dát niet tot bewustwording leidt…
Een op details gewijzigde versie van dit bericht heb ik ook geplaatst op Trouw.nl.