“Gisterenavond in bed heb ik nog een hartig woordje gesproken met Rutte”, zei mijn dochter vanmorgen bij het ontbijt. Gisteren mocht ze voor het eerst stemmen en de exitpoll voorspelde dat de partij van haar keuze waarschijnlijk gehalveerd zou worden. “Ik snap er gewoon niks van”, brieste ze vanmorgen. “Waarom luisteren ze niet naar jongeren? Het is toch ónze toekomst?”
Gefrustreerd en boos was ze gisterenavond naar bed gegaan. En in gedachten was ze Mark op straat tegengekomen. “Ik was echt aan het oefenen: wat zou ik tegen hem zeggen?”, lacht ze wat besmuikt. Gekkigheid, natuurlijk, Rutte tegen het lijf lopen, dat zag ze zelf ook wel. Maar soms zou het wel helpen… “En? Wat zei je?” vraag ik nieuwsgierig.
“Nou, je moet dat natuurlijk een beetje netjes aanpakken, want ik weet hoeveel haat hij al over zich heen krijgt en daar bereik je niks mee.” Ze haalt diep adem. “Dus ik was nog aan het nadenken over wat ik zou zeggen en toen vroeg Rutte: ‘Waarom kijk je zo boos?’ En toen zei ik: ‘Meneer Rutte…” (ze prikt met haar wijsvinger in Ruttes denkbeeldige borst) “…ik blijf zo boos kijken totdat u het klimaatprobleem aanpakt. Want dat… dat gaat helemaal niet goed. En wij, de jongeren, moeten nog een hele tijd op aarde wonen.” Worden haar ogen vochtig? De mijne wel, in elk geval.
“Hij heeft toch sorry gezegd? Dikke prima, we stemmen gewoon weer op ‘m.”
“Hoe reageerde hij?”, wil ik natuurlijk heel graag weten. “Nou, ja, toen had hij weer een of andere babbel, natuurlijk. Zo van ‘Jaaaah, maar we doen al heel veel, en we gaan ernaar kijken en blablabla.” Met een ruk gaat ze rechtop zitten, haar ogen fel. “Het lijkt wel of die man onschendbaar is! Net als bij die toeslagenaffaire: daar zijn duizenden mensen ongelofelijk door in de problemen gekomen en als hij daarop wordt aangesproken door zo iemand zélf, dan zegt hij “Ja, ik vind het ook heel erg, sorry, maar ik had er niks mee te maken.’ En de kiezers denken: ‘Hij heeft toch sorry gezegd? Dikke prima, we stemmen gewoon weer op ‘m. En wij hadden er trouwens toch geen last van.”
Groene bubbel
Mijn dochter leeft in een bubbel. Ze komt uit een groen nest, zat op een groene school. Dat realiseert ze zich en dat draagt alleen maar bij aan haar frustratie: “Ik bedoel: ook online”, zegt ze. “Ik ken he-le-maal niemand die rechts is. Dan denk ik toch: het zal nu wel goed komen met de verkiezingen. Maar je krijgt alleen maar de posts te zien van mensen die hetzelfde denken als jij. En dan blijkt dat het helemaal niet helpt dat er weer veel meer jonge kiezers bij zijn gekomen. Ja, Volt misschien, maar die heeft nu allemaal stemmen weggehaald bij GroenLinks.”
En D’66 dan? “Nou ja, ik weet het niet. Die zijn helemaal niet zo groen, toch? Zijn er in Europa trouwens sowieso landen waar een linkse partij aan de macht is? Of een groene partij?” Oei, die heb ik niet zomaar paraat. Google biedt ook niet direct uitkomst. Spanje en Griekenland hebben sociaaldemocraten in de coalitie, weet mijn man. En de Groenen doen het goed in Duitsland. “Maar het blijft huilen met de pet op”, vindt hij. Scandinavië misschien? Die zijn meestal wel groen bezig, denken we.
Simplistisch wereldbeeld
Mijn telefoon gaat. Mijn dochter gaat naar boven, haar online college begint. Als ik ophang, realiseer ik me hoe idioot het is dat ik mijn wereldbeeld is opgemaakt uit matig geïnformeerde aannames over het klimaatbewustzijn in de ons omringende landen. Terwijl klimaat bij uitstek een wereldprobleem is. Nieuw Zeeland, helemaal aan de andere kant van de bol, zie ik als lichtend voorbeeld. In de VS mogen De Goeierikken weer even de lakens uitdelen, totdat (nageslacht van) Het Oranje Varken weer uit zijn kot komt kruipen. Rusland en China en de andere geïndustrialiseerde landen zijn Grote Vervuilers, hoewel China toch ook leuke dingen doet met zon en wind. Afrika is slachtoffer en Zuid-Amerika? Oh ja, Bolsonaro, Amazone, foute boel.
Onze bubbels drijven steeds verder uit elkaar op een zee van aannames en onbegrip
We zitten allemaal in onze bubbel. En zo drijven we steeds verder uit elkaar op een zee van aannames en onbegrip. Terwijl: iedereen houdt van de natuur. En die kunnen we alleen samen herstellen en beschermen. Volt heeft een punt met zijn Europese aanpak. Maar kerncentrales? Te duur, te laat. Zeggen ze in onze bubbel. Mijn verwarring en frustratie zijn net zo groot als die van mijn dochter. Alleen: zij heeft nog een heel leven voor zich.